Mensenhandel is moderne slavernij. Het is de uitbuiting van één mens door een ander voor diens persoonlijk gewin. Dat gewin kan geld zijn, maar ook in de vorm van materiële goederen (b.v. drugs), voordelen of gunsten.
Mensenhandel is een uiterst lucratieve criminele activiteit waarbij mannen, vrouwen en kinderen worden uitgebuit voor geldelijk gewin in hoofde van hun uitbuiter. Na drugs- en wapenhandel levert mensenhandel criminelen wereldwijd het meest geld op.
Mensenhandel is een ernstige schending van de mensenrechten aangezien het slachtoffers vrijheden, rechten en waardigheid ontneemt.
Mensenhandel kan ‘ondergronds’ plaatsvinden, in illegale markten of industrieën die zich richten op criminele activiteiten, maar komt ook voor in legitieme omgevingen zoals in de bouw, hotels en supermarkten. Slachtoffers variëren dan ook van arbeiders in sectoren als de bouw, mijnbouw, landbouw, visserij, horeca en toerisme tot sekswerkers, bedelaars en kindsoldaten.
Mensenhandel is niet noodzakelijkerwijs een vorm van migratie. Ook een Belg kan binnen België slachtoffer worden van mensenhandel. Een jong Vlaams meisje is evengoed een slachtoffer van mensenhandel indien zij door een tienerpooier seksueel worden uitgebuit, ze hoeft hiervoor geen landsgrens over te reizen.
Wetgeving
Mensenhandel is in België strafbaar volgens de strafwet. Er is sprake van mensenhandel indien er een van de volgende handelingen werd gesteld: de werving, het vervoer, de overbrenging, de huisvesting, de opvang van een persoon of, de overdracht van de controle over een persoon met als doel de uitbuiting van deze persoon.
Hier vind je alle relevante Belgische wetgeving rond mensenhandel. Voor recente publieke uitspraken van de rechtbanken en hoven kun je terecht op de website van Myria.
Vormen van mensenhandel
Omdat mensenhandel een zeer breed fenomeen is, kan er binnen mensenhandel een onderscheid gemaakt worden tussen een aantal verschillende vormen van mensenhandel:
Economische uitbuiting
Seksuele uitbuiting
Gedwongen bedelarij
Gedwongen midrijven
Orgaanhandel
Uitbuiting van slachtoffers van tienerpooiers is géén aparte vorm van mensenhandel. Tienerpooiers gebruiken een specifieke methode van verleiding, afzondering en afwijzing om een afhankelijkheid te creëren bij hun slachtoffers om ze daarna uit te buiten. De uitbuitingsvorm is meestal seksueel, maar is ook vaak verweven met andere vormen zoals gedwongen misdrijven (bijvoorbeeld drugshandel, wapenhandel, overvallen). Wil je meer weten over tienerpooiers?
Enkele cijfers
In 2021 werden er in België 1.137 meldingen gedaan van potentiële slachtoffers van mensenhandel, waarvan 134 potentiële slachtoffers van tienerpooiers (daarmee een pak hoger dan de 963 in Corona-jaar 2020 en meer in lijn met de 1.117 in 2019).
Van deze 1.137 aanmeldingen werd er met 121 personen effectief een begeleiding opgestart door een van de 3 gespecialiseerde centra in België (naast Payoke is er ook Pag-Asa in Brussel en Sürya in Luik).
Het grote verschil tussen de 1.137 en 121 komt doordat er redelijk wat potentiële slachtoffers gemeld worden die geen statuut slachtoffer van mensenhandel krijgen. Dit zijn vaak mensen die slachtoffer zijn van misdrijven die gelieerd zijn aan mensenhandel zoals huisjesmelkerij, mensensmokkel, of slecht werkgeverschap. Daarnaast ontvangen slachtoffers van tienerpooiers een aparte begeleiding zolang ze nog minderjarig zijn, die niet in deze aantallen wordt meegenomen.
In 2021 ontving Payoke 436 aanmeldingen (waarvan 134 potentiële slachtoffers van tienerpooiers). Er werden bij Payoke 58 nieuwe begeleidingen opgestart, daarmee waren er in 2021 in totaal 150 begeleidingen.
Iets meer dan de helft van de slachtoffers die wij begeleidden in 2021 (51%) was slachtoffer van economische uitbuiting. 40% was slachtoffer van seksuele uitbuiting. De overige 10% waren andere vormen van mensenhandel of mensensmokkel met verzwaarde omstandigheden.
Meer cijfers vind je terug in onze jaarverslagen, of op de website van Myria (cijfers voor heel België).
Concrete vermoedens?
Het is belangrijk dat slachtoffers zo snel mogelijk gedecteerd worden, niet alleen om hen snel te kunnen helpen en beschermen, maar ook om de daders efficiënter te vervolgen en bestraffen. Indien u vermoedens heeft, is het belangrijk om deze niet te negeren.
Er zijn een aantal indicatoren die vaak voorkomen bij slachtoffers en u kunnen helpen beoordelen of er inderdaad sprake is van mensenhandel. Wanneer er meerdere indicatoren van deze checklist aanwezig zijn, is het mogelijk dat de persoon zich inderdaad in een situatie van mensenhandel bevindt.
Ken je een mogelijk slachtoffer?
Mocht je na het bekijken van een van onze checklists serieuze vermoedens hebben over een vriend(in) of familielid en vraag je je af wat je kunt doen? Neem dan zeker contact met ons op:
Tel: +32 (0)3 201 16 90 (bereikbaar op werkdagen tussen 9:00-17:00u)
Email: info@payoke.be
Ben je professional en denk je in contact gekomen te zijn met een slachtoffer, dan vind je hier meer informatie over wat je kunt doen en hoe je ons kunt bereiken.
Slachtoffer tienerpooier?
Ken je iemand die mogelijk het slachtoffers is geworden van een tienerpooier/ loverboy? Deze aangepaste checklist kan helpen om na te gaan of het inderdaad over een tienerpooier gaat. Neem contact op met het meldpunt tienerpooiers:
Tel: +32 (0)3 201 16 90 (bereikbaar op werkdagen tussen 9:00-17:00u)
Email: TraffickingLBTP@payoke.be
Verhalen van de slachtoffers
Mensenhandel is een misdrijf tegen mensen. Het is een ernstige schending van de mensenrechten van de slachtoffers, die hier vaak lang de gevolgen van meedragen. Hier de verhalen van enkele overlevers die het gelukt is om zich terug te vechten naar hun zelfstandigheid:
Het verhaal van Mika, die slachtoffer werd van economische uitbuiting.
Het verhaal van Adanyadie slachtoffer werd van seksuele uitbuiting.
Het verhaal van Dimitri die slachtoffer werd van mensensmokkel met verzwarende omstandigheden.
Het verhaal van Nora die slachtoffer werd van een tienerpooier.
